Σφακιά

Dimos Sfakion

 

Σας καλοσωρίζουμε στα Σφακιά

Στα Σφακιά της ένδοξης ιστορίας, του πολιτισμού, των πανάρχαιων θρύλων και παραδόσεων, του συναρπαστικά άγριου φυσικού τοπίου,  και πάνω απ΄όλα των ανθρώπων του που ο συνδυασμός όλων των παραπάνω τους έκανε να ξεχωρίζουν ως και σήμερα, κι αυτοί όπως κι ο τόπος τους, όχι μόνο στα στενά όρια του Νομού Χανίων και της Κρήτης αλλά και σ΄όλο τον κόσμο.

Στην διάρκεια των αιώνων αναπτύχθηκε εδώ ένας ιδιόμορφος πολιτισμός, εντυπωσιακά στοιχεία του οποίου συνεχώς αποκαλύπτονται. Τα Σφακιά ήταν η αφετηρία των κυριότερων Κρητικών Επαναστάσεων κατά των Τούρκων, με κορυφαίες αυτή του Δασκαλογιάννη το 1770, και της Θυμιανής Παναγίας το 1821 γνωστής και ως η «Αγία Λαύρα της Κρήτης». Ουσιαστική ήταν η συμμετοχή των Σφακιανών και στο Β΄παγκόσμιο πόλεμο και στην Αντίσταση κατά των κατακτητών.  Το τίμημα της συμμετοχής τους στους παραπάνω αγώνες ήταν βαρύ, καθώς επανειλλημένα ισοπεδώθηκαν κυριολεκτικά, με αποτέλεσμα την ερήμωση τους. Τα Σφακιά πριν την Επανάσταση του Δασκαλογιάννη αριθμούσαν 15.000 χιλ.κατοίκους ενώ σήμερα μόλις 2.500 χιλ.

Δεν νοείται επίσκεψη στα Σφακιά χωρίς να διαβείτε το Φαράγγι της Σαμαριάς, το μεγαλύτερο και πιο εντυπωσιακό της Ευρώπης, και χωρίς να επισκεφθείτε το Φραγκοκάστελο και να αισθανθείτε την παρουσία των θρυλικών Δροσουλιτών φαντάσματα των υπερασπιστών του, υπό τον γενναίο Χατζή Μιχάλη Γιάνναρη.

Πολλές είναι οι ιδιαιτερότητες των Σφακιανών με κορυφαίες την υπερηφάνεια τους, την αγάπη τους για την ελευθερία, την ζεστή και μοναδική τους φιλοξενία, που θα την γευθείτε μαζί με τις ξεχωριστές γεύσεις των μοναδικών προϊόντων, κυρίως των γαλακτοκομικών αφού τα Σφακιά αποτελούν την μεγαλύτερη κτηνοτροφική περιοχή της Κρήτης.

Σήμερα τα Σφακιά βρίσκονται σε μια φάση δυναμικής ανάπτυξης, που θα προκύψει κυρίως μέσα από την δημιουργία των απαραίτητων για τον σκοπό αυτό υποδομών, που ήδη βρίσκονται σε στάδιο ολοκλήρωσης, όπως είναι το οδικό και θαλάσσιο δίκτυο, υποδομές ύδρευσης, αποχέτευσης, βιολογικού καθαρισμού και βέβαια υπηρεσίες υγείας.

Τα Σφακιά σας προσκαλούν και σας προκαλούν να τα ανακαλύψετε, με τη σιγουριά ότι θα γίνουν ο αγαπημένος σας προορισμός.

Οικισμοί των Σφακίων

Dimos Sfakion

Στα ορεινά χωριά των Σφακίων διατηρούνται πολλά στοιχεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής: μονώροφα ή διώροφα σπίτια με μικρές πόρτες και παράθυρα, και κλειστές αυλές με πηγάδια ή φούρνους. Ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον έχουν και τα λεγόμενα μιτάτα, πέτρινα χτίσματα με θολωτή οροφή τα οποία χρησίμευαν για τη διαμονή των βοσκών αλλά και την τυροκομία και την παραγωγή άλλων γαλακτοκομικών προϊόντων.

Σε αντίθεση με την αγριάδα των βουνών τους, η νότια ακτή των Σφακίων βρέχεται από το Λιβυκό πέλαγος και προσφέρει παραλίες απαράμιλλης ομορφιάς. Στις αμμουδιές βρίκεται μια σειρά από εξαιρετικά ενδιαφέροντες οικισμούς.

Ορεινοί χωριά και οικισμοί των Σφακίων

Στα ορεινά χωριά των Σφακίων διατηρούνται πολλά στοιχεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής: μονώροφα ή διώροφα σπίτια με μικρές πόρτες και παράθυρα, και κλειστές αυλές με πηγάδια ή φούρνους. Ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον έχουν και τα λεγόμενα μιτάτα, πέτρινα χτίσματα με θολωτή οροφή τα οποία χρησίμευαν για τη διαμονή των βοσκών αλλά και την τυροκομία και την παραγωγή άλλων γαλακτοκομικών προϊόντων.

Στο χωριό Ασκύφου, ένα παραδοσιακό και γραφικό μέρος, θα έχετε την ευκαιρία να επισκεφθείτε το ιδιωτικό πολεμικό μουσείο του Γεωργίου Α. Χατζηδάκη και να θαυμάσετε τη συλλογή του, που αποτελείται από ευρήματα του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, που συνέλεξε ο ίδιος τα τελευταία 50 χρόνια. Το χωριό βρίσκεται πάνω στο οροπέδιο Ασκύφου που περιτριγυρισμένο από τις ψηλές κορφές των Λευκών Ορέων προσφέρεται για πανέμορφους περιπάτους στη φύση.

Στο εγκαταλειμμένο χωριό Αράδαινα σώζεται η εκκλησία του Αρχάγγελου Μιχαήλ του 14ο αιώνα με έναν ιδιαίτερο τρούλο και πολύ όμορφες τοιχογραφίες. Στη γύρω περιοχή εκτείνεται το πυκνό πρωτογενές πευκόδασος του Αϊ Γιάννη, ένα από τα πιο εντυπωσιακά του νησιού.

Νοτιοανατολικά της Αράδαινας βρίσκεται η Ανώπολη, ένας ορεινός κτηνοτροφικός οικισμός με πολλά όμορφα πέτρινα σπίτια. Η περιοχή γύρω από το χωριό έχει ιδιαίτερη φυσική ομορφιά και θα μείνετε άναυδοι από την πανοραμική θέα των νότιων ακτών της Κρήτης.

Η Ανώπολη είναι η πατρίδα του επαναστάτη και Ήρωα των Σφακιών αλλά και της Κρήτης Γιάννη Δασκαλογιάννη, ο οποίος έκανε την πρώτη συγκροτημένη επανάσταση κατά των Τούρκων, τα Ορλωφικά, το 1770, που αποτέλεσε  ένα από τα συγκλονιστικότερα γεγονότα της νεώτερης ιστορίας της Κρήτης, καθώς μετά την καταστολή της ο πρωταγωνιστής της γδάρθηκε ζωντανός από τους Τούρκους στο Ηράκλειο, ενώ τα Σφακιά ως αντίποινα καταστράφηκαν σχεδόν ολοσχερώς. Πρόσφατα  η Επανάσταση του Δασκαλογιάννη αναγνωρίσθηκε από το επίσημο Ελληνικό Κράτος με Προεδρικό διάταγμα, ως Εθνική Εορτή για όλη την Κρήτη και θα τιμάται κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή μετά την 17η Ιουνίου.

Μέγας ευεργέτης των Σφακίων θεωρείται και είναι ο Γεώργιος Ξενουδάκης. Ο Γεώργιος Ξενουδάκης συνελήφθη µαζί µε άλλους συντοπίτες του, σε µια από τις Κρητικές Επαναστάσεις κατά του κατακτητή και οδηγήθηκε σε ηλικία 8 ετών στην Αίγυπτο, όπου πουλήθηκε στο σκλαβοπάζαρο, στερήθηκε την πατρίδα του, την ελευθερία του, τη Χριστιανική παιδεία του κι όµως κατάφερε να επιβιώσει, να µορφωθεί, σκλάβος ων, και να επιστρέψει στην Ελλάδα. Να παρακολουθήσει νοµικές σπουδές στην Αθήνα, να διαπρέψει και να µεγαλουργήσει ως γνήσιος Έλληνας και φλογερός πατριώτης.

Το 1881 ήταν ο πρώτος εκπρόσωπος των Κρητικών στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Το 1880 ο Γ.Ξενουδάκης έκτισε με δαπάνες του 13 σχολεία στα Σφακιά και προσέλαβε δηµοδιδάσκαλους, για να διδάξουν σ΄αυτά. Μετά το θάνατο του κληροδότησε όλη του την Περουσία στα Σφακιά, γι αυτό το σκοπό. Από το κληροδότημα το οποίο διατηρείται ως σήμερα και αξιοποιείται για τον ίδιο σκοπό χτίστηκαν επίσης το γυμνάσιο και το οικοτροφείο Σφακίων.

Παραλιακοί οικισμοί Σφακίων

Σε αντίθεση με την αγριάδα των βουνών τους, η νότια ακτή των Σφακίων βρέχεται από το Λιβυκό πέλαγος και προσφέρει παραλίες απαράμιλλης ομορφιάς. Αμμουδιές στην άκρη των φαραγγιών και βοτσαλωτές ακτές με φόντο τα αγέρωχα όρη.

Στα δυτικά του Δήμου Σφακίων βρίσκεται η Αγία Ρούμελη, η οποία είναι χτισμένη πάνω στα ερείπια της αρχαίας δωρικής πόλης Τάρρας και αν και δεν συνδέεται με το οδικό δίκτυο, μπορείτε να την επισκεφτείτε με τα καράβια που εκτελούν συχνά δρομολόγια από τη Σούγια, την Παλαιόχωρα και τη Χώρα Σφακίων. Ανατολικά της Αγ.Ρουμελης θα συναντήσετε την πανέμορφη παραλία του Αγίου Παύλου με τα πεντακάθαρα νερά, την ακτή από άμμο και ψιλό χαλικάκι και το αφιερωμένο στον Άγιο Παύλο πετρόχτιστο εκκλησάκι του 10ου αιώνα.

Άλλο ένα υπέροχο γραφικό παραθαλάσσιο χωριό είναι το Λουτρό. Μικρό, απάνεμο λιμάνι που τα κατάλευκα σπίτια του με τα μπλε παραθυρόφυλλα και τις μικρές ταβέρνες θα σας θυμίσουν κυκλαδίτικο νησί. Κατά την ελληνιστική περίοδο το Λουτρό, ή αλλιώς, αρχαία Ανώπολη, έκοβε το δικό του νόμισμα. Μέρος της Αρχαίας Ανώπολης ήταν το αρχαίο λιμάνι Φοίνιξ, το μοναδικό φυσικό λιμάνι της νότιας ακτής το οποίο , πριν την άφιξη των Ενετών, αποτελούσε φωλιά Σαρακηνών πειρατών και δουλεμπορικό κέντρο.

Γύρω από το Λουτρό υπάρχουν φυσικές παραλίες με καταγάλανα νερά. Η φημισμένη παραλία του Φοίνικα, η υπέροχη παραλία του Λύκου, τα Μάρμαρα (στην έξοδο του φαραγγιού της Αράδαινας) και τα Γλυκά Νερά, η αγαπημένη παραλία των γυμνιστών.

Η πρωτεύουσα του Δήμου Σφακίων, η Χώρα Σφακίων βρίσκεται σε απόσταση 75 χιλιόμετρα από την πόλη των Χανίων και το γραφικό κλειστό λιμανάκι της αποτελεί το ιδανικό ορμητήριο για να ανακαλύψετε τα μαγευτικά Σφακιά. Καραβάκια φεύγουν από εδώ καθημερινά για το Λουτρό και την Αγ.Ρουμέλη αλλά και το νοτιότερο άκρο της Ευρώπης, το νησί της μυθικής Καλυψώς, την όμορφη Γαύδο.

Ανατολικά της Χώρας Σφακίων, στο χωριό Κομιτάδες βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας της Θυμιανής, όπου κηρύχθηκε επίσημα η επανάσταση στη Κρήτη την  τελευταία Κυριακή του Μάη του 1821, η οποία ως γνωστό δεν οδήγησε στην απελευθέρωση της, αλλά χρειάσθηκαν ακόμη μια σειρά ξεσηκωμών που θα κατέληγαν μετά από 92 χρόνια στην Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

Συνεχίζοντας πάντα ανατολικά συναντούμε το Φραγκοκάστελλο με το ομώνυμο ενετικό φρούριο. Μπροστά στο φρούριο απλώνεται μια από τις πιο ειδυλλιακές και ρομαντικές παραλίες του νησιού ενώ όλη η ακτή ανατολικά της είναι γεμάτη από επίσης υπέροχες παραλίες όπως αυτήν της  Ορθής Άμμου, με τους εντυπωσιακούς αμμόλοφους και την υπέροχη θέα στο Λιβυκό πέλαγος.

Το Φραγκοκάστελλο, χτίστηκε από τους Ενετούς κατά το 1374 ως προστασία από τους πειρατές. Για την ανέγερση του χρησιμοποιήθηκαν οι λαξευτές πέτρες από την διπλανή Ερειπωμένη αρχαία πόλη Νικήτα. Στο χώρο της αρχαίας αυτής πόλης διασώζεται επίσης ως σήμερα το Εκκλησάκι του Αγίου Νικήτα.

Στο Φραγκοκάστελο 1828 έγινε η τρομερή μάχη ανάμεσα στον Τούρκικο και τον Ελληνικό στρατό με αρχηγό τον Ηπειρώτη Χατζημιχάλη Νταλιάνη. Στα  τέλη Μαΐου, δηλαδή κατά τις μέρες που έγινε η μάχη, λέγεται ότι στο Φραγκοκάστελο μπορεί να δει κανείς τους «Δροσουλίτες», τις μαύρες σκιές των στρατιωτών του Νταλιάνη, οι ψυχές των οποίων μην μπορώντας να βρουν ησυχία, από τον άδικο χαμό τους, επιστρέφουν στο Φραγκοκάστελο σε κάθε επέτειο της μάχης. Οι ντόπιοι τις ονόμασαν Δροσουλίτες γιατί εμφανίζονται μόνο με τη δροσιά της αυγής. Το φαινόμενο παραμένει μέχρι σήμερα επιστημονικά ανεξήγητο.

Αν βρεθείτε στο Φραγκοκάστελο τον Αύγουστο, τις μέρες της πανσέληνου, μη παραλείψετε να παρακολουθήσετε κάποια από τις συναυλίες που διοργανώνονται μέσα στο φρούριο.

Το σπήλαιο Ασφέντου - Σφακιά

Σπηλιά µε εγχάρακτα σχέδια στο χωριό Ασφένδου / Σφακιά (νότια Κρήτη): βραχογραφίες από τη νεολιθική εποχή της Κρήτης (6500 – 5500 π.Χ.)

Αν και οι βραχογραφίες  σύµφωνα  µε την A. Πετροχείλου (1992) έχουν µελετηθεί από τον Χ. Παπουτσάκη, η ερµηνεία τους παραµένει µέχρι σήµερα άγνωστη. Φαίνεται βέβαιο ότι οι βραχογραφίες ανήκουν στη νεολιθική και χρονολογούνται πριν από περίπου 7.500 έως 8.500 έτη.

Το σπήλαιο βρίσκεται στην περιοχή Σκορδολάκια στο χωριό Ασφένδου / Σφακιά (νότια Κρήτη). Για να πάτε στο Ασφένδου (Ασφέντου, βλ. εικ. αριστερά) όπως έρχεστε από τα Χανιά (µε κατεύθυνση προς τα Σφακιά), στρίβετε αριστερά µετά το χωριό Ασκύφου και πρίν την Ιμπρο.

Το σπήλαιο είναι «κλειδωµένο» και δεν µπορεί να βρεθεί χωρίς τη βοήθεια ντόπιων. Το κλειδί και τις οδηγίες για να πάτε έως την είσοδο του σπηλαίου µπορείτε όµως να τα βρείτε εκεί: στην έξοδο του Ασφένδου προσέξτε να εντοπίσετε στη δεξιά πλευρά την τελευταία κολώνα της ΕΗ και ένα σπίτι (στέγη) που βρίσκεται εκεί (περίπου 100 µέτρα από το δρόµο) [βλ. εικόνα δεξιά]. ίπλα ακριβώς στην κολώνα της ΕΗ υπάρχει ένα δροµάκι που οδηγεί σε αυτό το σπίτι (µέσα από ένα συρµατόπλεγµα). Εκεί κατοικεί ένα ζευγάρι ηλικιωµένων που είναι πολύ φιλόξενοι. Η οικοδέσποινα του σπιτιού είναι η «κλειδοκράτορας», η οποία µε χαρά πάει τους ενδιαφερόµενους µέχρι την είσοδο της σπηλιάς (είναι αυτονόητο ότι θα λάβει και κάποιο «οβολό» για αυτήν της την υπηρεσία). Όταν την επισκεφτήκαµε µας είπε και ότι τα τελευταία 10 χρόνια δεν έχει επισκεφτεί κανένας επιστήµονας τη σπηλιά αυτή. Οι τελευταίοι επισκέπτες ήταν Έλληνες αρχαιολόγοι από την Αθήνα, τα Χανιά και το Ηράκλειο.

Asfend1

Asfend3

Η διαδροµή µέχρι την σπηλιά (περίπου 500 µ.) ξεκινάει ανατολικά του σπιτιού και περνάει µέσα από µια µικρή πεδιάδα (µε γαϊδουράγκαθα, γι’αυτό να έχετε κλειστά παπούτσια, µακριά παντελόνια κ.λπ.). Στα µέσα περίπου της διαδροµής φτάνετε σε µια στέρνα, η οποία έχει βάθος πάνω από 15 µέτρα φέρει «ίχνη σχοινιού πάνω στην πέτρα» [βλ. εικόνα] που αποτελούν ένδειξη ότι χρησιµοποιείται εδώ και πάνω από 100 χρόνια.

Υποκατηγορίες

 
deligianis lines banner
edem banner